Θα μπορούσε κάποιος τραυματισμένος αθλητής εισπνέοντας καθαρό Οξυγόνο να επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης – αποκατάστασης – επιστροφής στις δραστηριότητές του και στις προ τραυματισμού επιδόσεις του; Η απάντηση είναι ναι – όπως δείχνει η γνώση του μηχανισμού δράσης του Υπερβαρικού Οξυγόνου (καθαρό Οξυγόνο σε συνθήκες αυξημένης πίεσης περιβάλλοντος) και παράλληλα συστήνεται από ειδικούς επιστήμονες του χώρου του αθλητισμού.

Το ίδιο ισχύει όμως και για τους μη αθλητές, το μέσο εργαζόμενο άνθρωπο που τραυματίζεται όταν μετά από καιρό ή χρόνια αποχής από τακτική άθληση αποφασίζει να κάνει κάτι καλό για την υγεία του και επιστρέφει στα γήπεδα (συνήθως στα ομαδικά αθλήματα) για να συνδυάσει διασκέδαση με αθλητισμό. Εδώ το πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος της φυσικής δραστηριότητας και καταπόνησης σε σύγκριση με τον αθλητή. Είναι η ελειπής προετοιμασία και οι μειωμένες αντοχές του μυοσκελετικού να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις δραστηριοτήτων που αποτελούσαν σχεδόν καθημερινή συνήθεια στην παιδική ηλικία. Η ανάγκη για επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες και στην εργασία είναι παρόμοια με ενός αθλητή.

Η επικεφαλίδα «αθλητικές κακώσεις» δεν πρέπει να μας ξενίζει. Περιέχει τραυματισμούς που προέρχονται από αθλητικές δραστηριότητες και μπορεί να αφορά από θλάσεις μυών, κακώσεις τενόντων & συνδέσμων έως κατάγματα – παθήσεις κοινές στην Ορθοπεδική. Μπορεί να οφείλονται σε «μία κακή στιγμή» άσκησης μεγάλης έντασης δύναμης ή σε συστηματική – τακτική – καταπόνηση λόγω αυξημένων απαιτήσεων πρωταθλητισμού. Επίσης, περιλαμβάνει παθήσεις λιγότερο κατανοητές και χωρίς παγιωμένη τακτική αντιμετώπισης (συνήθως δεν αντιμετωπίζονται χειρουργικά), όπως οστικό οίδημα, κάταγμα κοπώσεως, περιοστίτιδα κ.ά. που οδηγούν σε αποχή από δραστηριότητες – επανέναρξη άσκησης/προπόνησης – επανεμφάνιση συμπτωμάτων που οδηγούν σε αποχή από δραστηριότητες κ.ο.κ. Τέλος, παρόμοια προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίζουν άτομα σε περίοδο συστηματικής καταπόνησης αυξημένων απαιτήσεων αλλά όχι αθλητικών, όπως έχουμε δει σε εκπαιδευόμενους στις ειδικές δυνάμεις και στο σχολείο υποβρύχιων καταστροφέων.

Χρησιμοποιείται το ΥΒΟ στη θεραπεία αυτών των παθήσεων ; Αγγλικές ποδοσφαιρικές ομάδες χρησιμοποιούν από ετών τη Θεραπεία με Υπερβαρικό Οξυγόνο (ΘΥΒΟ) για παίκτες τους, με πολύ καλά αποτελέσματα. Ενδεικτικά, σε μία περίπτωση παίκτη με συνδεσμική κάκωση ο χρόνος ανάρρωσης ελαττώθηκε κατά 33% ενώ, ένας άλλος παίκτης με τη βοήθεια του Υπερβαρικού Οξυγόνου (ΥΒΟ) επανήλθε σε 4 μέρες παρότι οι γιατροί του είχαν προβλέψει απουσία 3 εβδομάδων. Ο Neil Hodgson, παγκόσμιος πρωταθλητής του Superbike, μετά το χειρουργείο που υποβλήθηκε για άσηπτη νέκρωση του σκαφοειδούς οστού (είναι ένα από τα οστά του καρπού), ακολούθησε πρόγραμμα θεραπείας με ΥΒΟ για ταχύτερη αποκατάσταση. Από τη δική μας εμπειρία, τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερες αθλητικές κακώσεις από όλα τα αθλήματα με στόχο την ταχύτερη και καλύτερη αποκατάσταση ακόμα και μετά από χειρουργική θεραπεία π.χ. για αποκατάσταση ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Σε συνεργασία με Ορθοπεδικούς αθλητικών κακώσεων, τα αποτελέσματα που έχουμε είναι εξαιρετικά. Το οίδημα και η προκαλούμενη υποξία είναι κοινή αιτία που μπορεί να δυσχεράνει την ίαση στα προβλήματα αυτά και μπορεί να καθυστερήσει την φυσιολογική επούλωση. Εάν μάλιστα εμπλακεί και με λοίμωξη τα πράγματα γίνονται ακόμα δυσκολότερα και η εμφάνιση επιπλοκών συχνότερη.

Πώς το ΥΒΟ βοηθά στα ορθοπεδικά προβλήματα που περιλαμβάνει ο όρος «αθλητικές κακώσεις» ; Η εισπνοή 100% οξυγόνου σε περιβάλλον αυξημένης πίεσης κατά τη θεραπεία μέσα σε ειδικά κατασκευασμένους θαλάμους πολλαπλασιάζει την ποσότητα του οξυγόνου που κυκλοφορεί στο αίμα, κάτι που δεν μπορεί να γίνει στις συνθήκες της ατμοσφαιρικής πίεσης που ζούμε. Με αυτόν τον τρόπο το ΥΒΟ προκαλεί αγγειοσύσπαση – στένωση των αγγείων και ελάττωση της ανάγκης για αυξημένη καρδιακή παροχή. Αν και αυτό ακούγεται αρνητικό, το αποτέλεσμα είναι θετικό καθώς ελαττώνεται η ροή αίματος στην τραυματισμένη περιοχή και έτσι μειώνεται το οίδημα (πρήξιμο) και η πίεση στους γύρω ιστούς. Και ενώ η παροχή αίματος μειώνεται, το ποσό του οξυγόνου που φτάνει στην τραυματισμένη περιοχή είναι μεγαλύτερο λόγω της συνολικά μεγαλύτερης ποσότητας οξυγόνου στο αίμα. Ο συνδυασμός αυτός του ΥΒΟ (μικρότερη παροχή αίματος αλλά μεγαλύτερη παροχή οξυγόνου – σε σύγκριση με τις συνθήκες χωρίς ΥΒΟ) είναι που αποκαλούμε «παράδοξο οξυγόνου» και είναι φαινόμενο μοναδικό της θεραπείας αυτής. Με αυτόν τον τρόπο στρέφει το μεταβολισμό στην αερόβια οδόκαι ελαττώνει το γαλακτικό οξύ, με ταυτόχρονη αύξηση των ενεργειακών «αποθηκών» του οργανισμού.

Πέρα από την υπεροξυγόνωση (έως και 20πλάσια ποσότητα οξυγόνου) και ελάττωση του οιδήματος, το ΥΒΟ έχει βακτηριοστατικές & βακτηριοκτόνες ιδιότητες και παρουσιάζει συνέργεια με αντιβιοτικά για την καταπολέμηση λοιμώξεων. Επίσης, αυξάνει τη νεοαγγειογένεση (δημιουργία νέων μικρών αγγείων), το σχηματισμό κολλαγόνου, το πολλαπλασιασμό ινοβλαστών και προάγει την οστεοκλαστική & οστεοβλαστική δραστηριότητα. Αυτές οι ιδιότητες είναι πολύ χρήσιμες στην πώρωση καταγμάτων, καθώς και των άλλων προβλημάτων της Ορθοπεδικής όπου το ΥΒΟ έχει καθιερωθεί ως ένδειξη (βλέπε ορθοπεδικές παθήσεις). Αυτά είναι οι συνθλιπτικές κακώσεις, το σύνδρομο διαμερίσματος, η χρόνια ανθεκτική οστεομυελίτιδα, η ατελής πώρωση & ψευδάρθρωση. Περιπτώσεις οξείας ισχαιμίας τραυματικής αιτιολογίας και ευόδωση επούλωσης σε επιλεγμένα προβληματικά έλκη είναι επίσης ενδείξεις που μπορεί να εμφανιστούν μετά από αθλητικές κακώσεις και έχουν σύνθετη αιτιολογία.

Τέλος, έχει θεραπευτική δράση στο σύνδρομο επαναιμάτωσης (reperfusioninjury) ελαττώνοντας τις βλάβες από το οξειδωτικό στρες, ενώ υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ευεργετική δράση στην προετοιμασία του οργανισμού για σοβαρό υποξικό επεισόδιο (preconditioning).

Συνοψίζοντας, η ΘΥΒΟ χρησιμοποιείται με επιτυχία στις Αθλητικές Κακώσεις σε ένα ευρύτερο πλάνο αντιμετώπισης με σκοπό:

  • Ταχύτερη ίαση μη χειρουργικών κακώσεων.
  • Ταχύτερη – καλύτερη αποκατάσταση μετεγχειρητικά.
  • Διακοπή φαύλου κύκλου υποξίας – φλεγμονής – οιδήματος στη θεραπεία χρονίων δυσεπίλυτων προβλημάτων.
  • Γρηγορότερη επάνοδο στις δραστηριότητες και σε συνδυασμό με κατάλληλη φυσικοθεραπεία, αναλόγως του προβλήματος.
  • Έχει θέση στην προετοιμασία με προοδευτικά αυξανόμενης έντασης άσκηση – καταπόνηση, ειδικά μετά από περιόδους αποχής από συστηματική άσκηση, καθώς συντηρεί τα ενεργειακά αποθέματα των κυττάρων και ελαττώνει την παραγωγή του γαλακτικού οξέος.